Transport substancji niebezpiecznych
Za każdym razem, kiedy chemikalia i materiały muszą zostać przetransportowane z punktu A do punktu B (na przykład od dostawcy do zakładu produkcyjnego) nalży zastosować zasady bezpieczeństwa. Bardzo ważne jest zapakowanie substancji w taki sposób, aby nie doszło do wycieku i nie dostały się one do środowiska. W tym celu stosuje się specjalistyczne pojemniki wyprodukowane z wytrzymałych i odpornych materiałów oraz zabezpiecza się je przed przesuwaniem wewnątrz ciężarówki czy wagonu. Przesuwanie się pojemników w transporcie oraz ich uderzanie o siebie może doprowadzić nawet do wybuchu. Dlatego stosuje się między innymi pasy transportowe, elementy antypoślizgowe, podpory i przegrody. Każdy pojemnik czy cysterna muszą być szczelne, tak aby zawartość nie dostała się poza ich obręb.
Szczegółowych zasad dotyczących transportu substancji niebezpiecznych należy szukać między innymi w umowie europejskiej ADR, w której znajduje się także klasyfikacja materiałów ze względu na ich charakter oraz rodzaj zagrożenia, czyli między innymi substancje łatwopalne, żrące, wybuchowe, trujący czy promieniotwórcze.
Oznaczenie substancji niebezpiecznych w transporcie – tablice ADR
Pojemniki z substancjami chemicznymi oraz wagony i cysterny, w których są przewożone, muszą być odpowiednio oznaczone. Jednym z najważniejszych znaków są tablice ADR. To bardzo charakterystyczne oznaczenia w postaci pomarańczowego prostokąta przedzielonego na dwa mniejsze pola za pomocą czarnej linii. W górnej części umieszcza się symbol zagrożenia w postaci cyfr charakteryzujących substancje:
2 - emitujące gaz
3 – łatwopalne ciekłe
4 – łatwopalne stałe
5 - utleniające
6 - trujące
7 - promieniotwórcze
8 - żrące
9 – grożące gwałtowną reakcją
W przypadku, kiedy zagrożenie jest wyjątkowo niebezpieczne daną cyfrę podwaja się (na przykład oznaczenie benzyny to 33). Natomiast jeżeli substancja nie może mieć żadnego kontaktu z wodą, to przy symbolu stawia się znak X. W dolnej części tablicy umieszcza się konkretny, czterocyfrowy numer danej substancji (na przykład benzyna – 1203). Tablice ADR w łatwy i jasny sposób dają znać osobie znajdującej się w pobliżu pojazdu, jaka substancja jest przewożona oraz jakie zagrożenie może powodować. Dzięki temu można zastosować odpowiednie procedury oraz środki bezpieczeństwa.
Naklejki i nalepki ADR i RID oraz piktogramy CLP
Oprócz pomarańczowych tablic stosuje się także naklejki ADR dla transportu drogowego oraz nalepki RID do transportu kolejowego. To znaki w postaci kwadratu stojącego na jednym z wierzchołków. Umieszcza się ja na zewnątrz cystern, wagonów i kontenerów, gdzie muszą być dobrze widoczne i odróżniać się na ich tle.
W transporcie substancji niebezpiecznych oraz oznaczaniu pojemników z chemikaliami stosuje się także piktogramy CLP i GHS. Służą one do prostego obrazowania typu zagrożenia, jakie niesie ze sobą dana substancja. To także kwadraty stojące na jednym z wierzchołków. W ich centrum umieszczony jest czarny piktogram (wybuchająca bomba, płomień, czaszka, wykrzyknik, itp.), a całość otoczona jest czerwoną ramką.
Znaki niezbędne do oznaczenia substancji chemicznych oraz materiałów niebezpiecznych w transporcie można kupić w sklepie ze znakami bhp. Oferują one tabliczki i naklejki w kilku rozmiarach oraz produkowane na różnych podłożach, dzięki czemu można dobrać je do danej powierzchni.